PIZZA – 17 stycznia obchodzone jest święto pizzy we Włoszech,9 lutego Dzień Pizzy obchodzi reszta Europy i Stany Zjednoczone, a 31 sierpnia to święto obchodzą w Ameryce Południowej.
Słowo piza (w takiej właśnie formie) pojawia się po raz pierwszy w dokumencie z 997 roku.
W XVII wieku mianem pizzyalla mastunicola określano wypiek przyprawiony bazylią i serem,
a pizzą ai cecinelli – placek z rybą. Płaskie, okrągłe i wypiekane placki znane są praktycznie wszystkim kulturom. Po pojawieniu się we Włoszech pomidorów (przywiezionych z Ameryki) zaczęto wykorzystywać je do przyprawiania pizzy. Lokale gastronomiczne zwane ”pizzeriami” pojawiły się po raz pierwszy w XVIII wieku w Neapolu. Ich popularność była tak duża, że wzbudziły zainteresowanie króla Ferdynanda II Burbona, który odwiedził jeden z nich i tym samym bardzo przyczynił się do wzrostu popularności pizzy. W 1889 roku jeden z kucharzy, Raffaelo Esposito, zadedykował królowej Małgorzacie Sabaudzkiej trzy rodzaje pizzy:alla mastunicola (z serem i bazylią), marinara (z pomidorami) – te dwa rodzaje były już dobrze znane – oraz nową wersję: z mozzarellą. Ta trzecia pizza najbardziej przypadła do gustu królowej. Według legendy to od jej imienia pizza ta do dzisiaj zwana jest margeritą, chociaż wariant z mozzarellą na pewno znany był i spożywany wcześniej, nie była to więc zupełna innowacja Esposito. Co najmniej 30 lat wcześniej pizzę o tej nazwie wymienia Francesco de Boucard w swoim dziele „Usi e costumi di Napoli e contorni descritti e dipinti”. Bardziej prawdopodobne jest, że nazwa pochodzi od stokrotki (wł.margherita), której kwiat przypominają ułożone dookoła na cieście okrągłe kawałki mozzarelli. Z Neapolu pizza trafiła do Stanów Zjednoczonych, gdzie wypiekano ją już pod koniec XIX wieku. W północnej części Włoch spopularyzowała się jednak dopiero po II wojnie światowej dzięki robotnikom z południa półwyspu emigrującym za pracą w północne rejony kraju. We Włoszech wyróżnia się dwie charakterystyczne odmiany pizzy: neapolitańską i rzymską. Pizza rzymska ma grubsze ciasto – od 1 do 2 cm, aby dobrze podtrzymywało składniki, oraz mocno zarumienione i podniesione brzegi. Pizza neapolitańska jest bardzo cienka (maksymalnie 3 mm) i nie ma zaokrąglonych brzegów. Pizza napoletana – oryginalna pizza neapolitańska jest wytwarzana z lokalnych składników takich jak pomidory San Marzano, które rosną na polach wulkanicznych na południe od Wezuwiusza, i mozzarelli z mleka bawolic (mozzarella di bufala campana). Zgodnie z zasadami wytwarzania tego gatunku pizzy, mąka musi być typu 00 (ewentualnie z domieszką mąki typu 0). W 2009 r. pizza „neapolitańska” została zastrzeżona przez Komisję Europejskąjako wyrób tradycyjny z certyfikatem TSG Natomiast zgodnie z rozporządzeniem Komisji UE 2022/2313 z dnia 25 listopada 2022 r., nazwa „Pizza Napoletana” została zastrzeżona i uzyskała status chronionego produktu, za sprawą wpisu do rejestru „gwarantowanych tradycyjnych specjalności”.
Nasze ciasto do pizzy zostało wykonane 12 godz. temu – i co kilka godzin było przebijane aby usunąć nadmiar dwutlenku węgla. Do jego sporządzenia wykorzystaliśmy mąkę pszenną na włoską pizzę typ 00, drożdże, sól, wodę i olej. Jako dodatki zastosowaliśmy ser mozarella, szynkę, kukurydzę, sos pomidorowy, który sporządziliśmy sami, nie zabrakło też świeżej bazylii i włoskiej oliwy. Wyszła smaczna…. jak wszystko co robimy na zajęciach.
Ciekawostka
Pizzeria Zielona Górka z Pabianic została najlepszą pizzerią neapolitańską świata w rankingu stowarzyszenia AVPN (L’Associazione Verace Pizza Napoletana) – właścicieli podobnych lokali na wszystkich kontynentach. Związek wytwórców tradycyjnej pizzy neapolitańskiej zrzesza obecnie ok. 1100 lokali z ponad 50 krajów. O honorowym tytule decydują oni w głosowaniu.
Sukces polskiej pizzerii jest tym większy, że Polak wygrał plebiscyt organizowany przez stowarzyszenie z Neapolu, który jest stolicą pizzy, a pizza neapolitańska jest wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO. Właściciel pizzerii Pan Jędrzej Lewandowski jest drugim zwycięzcą spoza Neapolu. W ub. roku tytuł przypadł pizzerii z Sao Paulo w Brazylii.
tekst: Barbara Ciesielka
