Jego powrót z ciepłych krajów to jedna z pierwszych oznak nadchodzącej wiosny. Bociek jak zawsze od wielu, wielu lat zajął gniazdo umiejscowione na nieczynnym kominie starego budynku naszej szkoły.
Na podstawie rozmów z byłymi pracownikami szkoły założenie gniazda oszacowano na rok 1965. Jego budowa okazała się możliwa dzięki wsparciu ze strony człowieka – na kominie zamontowano wówczas platformę, stanowiącą oparcie dla tworzonego przez bociany gniazda. W prace te bezpośrednio zaangażowany był ówczesny woźny szkoły – Pan Józef Kacwin.
Bocian biały stanowi symbol Polski na świecie i od lat kojarzony jest z naszą ojczyzną, która zyskała miano Królestwa Bocianów; jest również wskaźnikiem jakości środowiska przyrodniczego i jego obecność na danym obszarze świadczy o tym, że przyroda nie została tam silnie przekształcona.
Uczniowie naszej szkoły od kilku już lat biorą udział w Projekcie Boci@n realizowanym przez Polskie Towarzystwo Przyjaciół Przyrody „pro Natura”. Działania nasze polegają na częstych kontrolach konkretnego gniazda i obserwacji życia bocianiej rodziny począwszy od wiosennego przylotu do opuszczenia gniazda z końcem lata. Dzięki notowaniu ważniejszych wydarzeń związanych z gniazdem (np. dat przylotu poszczególnych ptaków, walk o gniazdo, efektów lęgu) gromadzone są szczegółowe dane umożliwiające lepsze poznanie biologii bocianów.
Zebrane w danym sezonie lęgowym informacje przesyłane są do PTPP „proNatura” i stanowią uzupełnienie ogólnopolskiej bazy danych o gniazdach bociana białego, dostępnej na stronie www.bociany.pl
Co mówi prawo?
Bocian biały podlega w Polsce ochronie ścisłej, na mocy Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 o ochronie przyrody i Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną.
Warto wiedzieć.
Do Polski bociany powracają z zimowisk wczesną wiosną. Pierwsze pojawiają się u nas około 20 marca, ostatnie w połowie kwietnia. Zajmują i remontują istniejące gniazda bądź przystępują do budowy nowych. W tym okresie często dochodzi do walk o gniazdo. Partnerzy zwykle docierają do gniazda oddzielnie w odstępach kilku dni. Ptaki witają się charakterystycznym klekotem i całą gamą tanecznych gestów.
Lęgi bocianów rozpoczynają się zwykle w kwietniu. Samica składa od 2 do 5 jaj. Okres inkubacji trwa 33-34 dni. Wysiadują oboje rodzice. Ponieważ wysiadywanie rozpoczyna się od złożenia drugiego jaja, pisklęta nie wykluwają się jednocześnie. Młody przychodzący na świat jako pierwszy jest zwykle większy i silniejszy od kolejno pojawiających się swoich braci i sióstr. Młode bocianki w momencie przyjścia na świat ważą około 75 gramów, czyli mniej więcej tyle co średniej wielkości cytryna. Rosną bardzo szybko i po czterech dniach podwajają swoją wagę. W wieku 3-4 tygodni potrafią już stać na gnieździe, a mając 7 tygodni osiągają wielkość dorosłego ptaka (ważą około 3 kg) i zaczynają ćwiczyć skrzydła. Od rodziców odróżnia je charakterystyczna dla piskląt, czarna barwa dzioba i nóg, która przed wylotem, czyli około 9 tygodnia życia, zmienia się w ciemnoczerwoną.
Po upływie 2 miesięcy od wyklucia, zwykle w połowie lipca, młode potrafią już latać. W ciągu dnia odbywają z rodzicami wędrówki na żerowisko, na noc wracają do gniazda. Dorosłe bociany w tym okresie śpią poza gniazdem.
Na przełomie lipca i sierpnia ptaki opuszczają rodzinny dom i łącząc się w grupy z innymi bocianami intensywnie żerują, szykując się do odlotu na zimowiska. W sierpniu można zobaczyć duże stada tych ptaków, tzw. sejmiki bocianie, liczące nawet kilkadziesiąt i więcej osobników. Pod koniec lata bociany opuszczają Polskę i wędrują do Afryki, by tam spędzić zimowe miesiące.
Autor: Dorota Nelle-Zborowska
Nauczyciel biologii i chemii
w Zespole Szkół Zawodowych i Placówek
w Krościenku nad Dunajcem
